Tarihçe 28 Nisan 2022, 14:16
ANLATILAN KURULUŞ TARİHİ
İlçenin İlkçağ ve kuruluş tarihi ile ilgili yeterli ve kesin bilgi bulunmamaktadır. Yörede Arkeoloji kazıları ve yüzey araştırması yapılmamıştır. İlçenin kuruluşu ile ilgili bazı söylentiler bulunmaktadır. Ancak bunlar da belgelere dayanmamaktadır. Bir söylentiye göre ilçe, Fatih Sultan Mehmet’in(1461) Trabzon Rum-Pontus Devleti’ne açtığı seferden sonra kurulmuştur. Bir diğer söylentiye göre de Niksar ilçesinin doğusundaki Ayvazönü Mevkiine yakın bir yerde kurulmuştur.Nitekim o zamanki Başçiftlik mezarlığı da aynı isimle anılmaktadır.
Niksar çevresindeki bataklıklardan ve sivrisineklerden rahatsız olan halk doğuya doğru giderek ormanlık ve akarsuların bulunduğu bugünkü Başçiftlik ilçesinin olduğu yere yerleşmişlerdir. Bunlar geri döndüklerinde “Öyle bir yer bulduk ki, otu sümbül, kuşu bülbül” diye methetmişlerdir. Bunun üzerine köy halkından öncelikle beş hane, ardından da diğerleri buraya gelmiştir. Bu beş haneden ötürü de Beşçiftlik ismi bu yerleşime yakıştırılmış, zamanla bu isim Başçiftlik’e dönüşmüştür.
BELGE2: 890 ŞEVVAL GURRESİ ( 20.10.1485) ABDULLAH OĞLU SİNANEDDİN YUSUF BEY
890 Şevval Gurresi ( 20.10.1485) Abdullah oğlu Sinaneddin Yusuf Bey`in Niksar`a bağlı Başçiftlik de Allah rızası için yeni inşa ettirdiği zaviyeyi fukara, miskin, ulemâ, şeyh ve zaviyeye inen bütün misafirler için vakfetmiştir. 582 numaralı defterin 168. sayfa, 113 sırasına kayıtlıdır. 1967 numaralı defterde de yeni türkçesi bulunmaktadır.
Söz konusu zaviyenin ilelebed devamı için de ; İnce Sofi, Sarı Danişmendlü, Hatip, Hasan Halife, Babuç Köylerinin mezrasını, Başçiftlik adı ile bilinen Çiftliğin tamamı, Taşlık, Karabalçık, İbrahim Kırığı ve Dulugünayı adıyla bilinen yerleri, Hallaç İbrahim arazisi altındaki suyu vakfetmiş ve mütevelliliğe zaviye şeyhini getirmiştir.
Kendi vefatından sonra evlatlarının en büyüğü, vakıf mütevelliliğine getirilecektir. Kendi nesli sona erdiğinde, Hızır Paşa oğullarının mütevelliliğe getirilmesi, gerekirse Hızır Paşa oğullarının Naip tutmasını, gelir fazlasını imaret hizmetlerinden arta kalan kısmı mütevellinin şahsına bırakmıştır.
BELGE 1: EVLİYA ÇELEBİNİN SEYAHATİ
Kale, Ş.Karahisar hakinde subaşılıktır, Koyluhisar nevahisindendir. Paşa efendimizi burada bulunup Ş.Karahisar meyvelerinden hediye verdik, Gördüğümüz acaibi bir bir naklettik. Kelenin methettiğimiz metanetine tacüp etti. Buradan kalkarak Başçiftlik kariyesine geldik. Karahisar hakinde, İskefsur kazasında, Erzurum ile Sivas eyaletleri hududunda abadan bir karyedir.diyerek Evliyaçelebi Ş.Karahisar hakkındaki yazılarına burada son verilmiştir.
Şu hale göre 1647’de Ş.Karahisar sancağının Erzuruma bağlı bulunduğu sınırının doğudan,Kelkit’in Genç Mehmet ağa köyünden başlayarak, batıda İskefsür’ün Başçiftlik köyüne kadar uzanmakta olduğunu anlaşılmaktadır.
BELGELERE GÖRE KURULUŞ YORUMU:
Kuruluş tarihimiz 400 yıl öncesine dayandırılmaktaydı.Lakin belge 1 de Evliya Çelebinin Seyahatnamesinde Başçiftlik diye bir köyün varlığından zaten bahsedilmektedir. Hemen hemen 400 yıllık süre burada mevcuttur.Ki Başçiftlik’in kuruluşu 1600’lü yıllardan daha eskiye dayanmaktadır.
Belge 2 ye göre 1485 te Başçiftlik’te yerleşik hayatın oturmuş,arazi isimlerinin de halen kullanılmakta olduğu görülmektedir. Abdullah oğlu Sinaneddin Yusuf Bey`in Başçiftlik’te yaptırdığı ZAVİYE ise çok amaçlı kullanım için yaptırılmıştı. Zaviye fukara, miskin, ulemâ, şeyh ve misafirler için vakfetmişti.Bu ise Başçiftlik’in köklü bir yerleşim yeri ve yol güzergahı olduğunun açık bir göstergesidir.Tarihi İpekyolununda Başçiftlik’ten geçtiği de hesaba katılırsa kuruluş tarihimiz çok daha eskilere dayanmaktadır.